03/11/2023

Valt het trainen van AI-modellen met bestaande content onder fair use?

In de Verenigde Staten meent een aantal AI-ontwikkelaars als Stability AI, OpenAI en Google alvast van wel. Dat lieten ze weten in hun bijdragen aan een consultatie van het US Copyright Office over artificiële intelligentie en copyright. Rechthebbenden zien dat uiteraard anders: zij hangen de vereiste van voorafgaande toestemming aan.

De copyrightwetgeving in de VS kent het leerstuk van fair use. Op grond daarvan kan naargelang de omstandigheden door gebruikers van beschermd materiaal een uitzondering worden ingeroepen op de principiële vereiste van voorafgaande goedkeuring door de betrokken rechthebbenden. In de EU geldt dan weer een gesloten system van precies omschreven en als zodanig toegelaten excepties. Dat maakt dat aan de andere kant van de oceaan rechters zich veelvuldig moeten uitspreken over de aanspraken van gebruikers op de fair use-regeling.

Ingevolge de Europese DSM-richtlijn uit 2019 is het in de EU enkel aan onderzoeksorganisaties en instellingen voor cultureel erfgoed toegestaan om met het oog op wetenschappelijk onderzoek aan tekst- en datamining te doen op werken of andere materialen waartoe ze rechtmatige toegang hebben. Andere partijen dan deze organisaties en instellingen kunnen die uitzondering maar voorhouden voor zover rechthebbenden dat niet uitdrukkelijk hebben verboden. Al bestaat voorlopig nog twijfel op welke wijze – individueel dan wel collectief – en via welke ingrepen in een dergelijk voorbehoud moet worden voorzien.

Je leest meer over de positie van de genoemde Amerikaanse techbedrijven op de website van Complete Music Update. Tech-website The Verge geeft een nog preciezer overzicht van hun argumenten. En ondertussen heeft een rechter in Californië een rechtszaak van drie kunstenaars tegen AI-bedrijven Stability en Midjourney geseponeerd; de Nederlandse website over journalistiek Villamedia bericht erover en biedt ook een link naar de uitspraak zelf.